نحوه تست کمپرسور یخچال
نحوه تست کمپرسور یخچال یک فرآیند تخصصی و حساس است که برای تشخیص دقیق و قطعی سلامت این قطعه حیاتی، ضروری می‌باشد. از آنجایی که کمپرسور گران‌ترین بخش سیستم تبرید است، اطمینان از خرابی آن قبل از تصمیم‌گیری برای تعویض، امری حیاتی است. این تست‌ها شامل مجموعه‌ای از اندازه‌گیری‌های الکتریکی و ارزیابی‌های عملکردی می‌شوند که نیازمند ابزارهای تخصصی مانند مولتی‌متر و رعایت کامل نکات ایمنی هستند تا از هرگونه خطر برقگرفتگی یا آسیب به قطعات جلوگیری شود.
در بسیاری از موارد، علائمی مانند عدم سرمایش یا صدای غیرعادی، نه به دلیل خرابی خود کمپرسور، بلکه به دلیل نقص در قطعات جانبی آن مانند رله استارت یا خازن رخ می‌دهند. بنابراین، یک تکنسین یا کاربری که قصد دارد عیب‌یابی صحیحی انجام دهد، باید ابتدا سلامت این قطعات جانبی را بررسی کرده و سپس با انجام تستهای تخصصی مقاومت و اتصال بدنه، به سراغ خود کمپرسور برود. این فرآیند مرحله به مرحله، میزان تخصص و اعتبار عیب‌یابی را به شدت بالا می‌برد.
این راهنمای جامع، با هدف ارائه دانش فنی لازم و تجربه عملی، تدوین شده است تا تمام مراحل تستهای الکتریکی (تست اهم)، تستهای مکانیکی (تست فشار) و تستهای عملکردی (تست جریان) را با دقت و جزئیات لازم پوشش دهد. توصیه میشود کاربران عادی تنها تستهای بصری و ابتدایی را انجام دهند و تستهای الکتریکی را به متخصصان بسپارند تا از بروز هرگونه خطر یا آسیب بیشتر به دستگاه جلوگیری شود.
فهرست مطالب
نکات ایمنی حیاتی پیش از شروع نحوه تست کمپرسور یخچال
قبل از هرگونه اقدام برای دستکاری یا تست کمپرسور، که معمولاً در قسمت پشت و پایین یخچال قرار دارد، رعایت نکات ایمنی الزامی است. بی‌توجهی به این نکات می‌تواند خطرات جدی نظیر برقگرفتگی یا آسیب رساندن به سایر قطعات الکترونیکی را در پی داشته باشد.
قطع کامل جریان برق و نکات تخلیه خازن
اولین و مهمترین گام، قطع کامل جریان برق یخچال با کشیدن دوشاخه از پریز است. اتکا به خاموش کردن یخچال توسط ترموستات یا کلیدهای داخلی کافی نیست. پس از قطع برق، باید حداقل چند دقیقه صبر کنید تا اطمینان حاصل شود که هرگونه جریان باقیمانده در مدارها تخلیه شده است. در مدل‌های قدیمی‌تر و برخی مدل‌های جدیدتر که دارای خازن هستند، باید با استفاده از روش‌های ایمن (مانند یک مقاومت) خازن را تخلیه کنید؛ زیرا خازن‌ها می‌توانند حتی پس از قطع برق نیز ولتاژ قابل توجهی را در خود نگه دارند و خطر برقگرفتگی ایجاد کنند.
ابزارهای مورد نیاز برای عیب یابی تخصصی
برای انجام یک تست کامل و تخصصی کمپرسور، به ابزارهای اندازه‌گیری دقیقی نیاز است. ابزار اصلی، مولتی‌متر دیجیتال (با قابلیت اندازه‌گیری اهم و ولتاژ) است که برای اندازه‌گیری مقاومت سیم‌پیچ های کمپرسور به کار می‌رود. همچنین، برای تست عملکردی و اندازه‌گیری جریان مصرفی در حین کار، استفاده از انبر آمپرمتر (کلمپ‌متر) ضروری است، زیرا این دستگاه می‌تواند جریان را بدون نیاز به قطع مدار اندازه گیری کند. علاوه بر این، ابزارهای دستی مناسب برای باز کردن پنل‌ها و دسترسی به کمپرسور نیز لازم است.
تست الکتریکی کمپرسور: بررسی سلامت سیم پیچ‌ها
مهمترین مرحله در تشخیص سلامت کمپرسور، تست الکتریکی آن است که با استفاده از مولتی‌متر انجام میشود و به آن تست اهم نیز می‌گویند. این تست، سلامت سیم‌پیچ‌های داخلی موتور را بررسی می‌کند.
گام اول: تشخیص پایه های سه گانه (مشترک، استارت، کار)
ابتدا باید قطعات جانبی متصل به کمپرسور (رله استارت و محافظ حرارتی) را جدا کرده تا به پایانه‌های کمپرسور دسترسی پیدا کنید. کمپرسورهای معمولی دارای سه پایه هستند که به شکل مثلث یا کنار هم قرار گرفته‌اند. این سه پایه عبارتند از: پایه مشترک، پایه استارت و پایه کار. تشخیص صحیح این پایه‌ها برای انجام تست اهمی صحیح بسیار مهم است. معمولاً پایه مشترک در بالا قرار دارد، اما بهترین روش، استفاده از اندازه‌گیری اهمی است که در گام بعدی توضیح داده میشود.
گام دوم: اندازه‌گیری مقاومت (اهم) سیم پیچ‌ها با مولتی متر
مولتی‌متر را در حالت اندازه‌گیری مقاومت (اهم) قرار دهید و مقاومت بین هر جفت از پایانه‌ها را اندازه‌گیری کنید. مقادیر استاندارد مقاومت به طور معمول باید از یک قانون ساده پیروی کنند: مقاومت اندازه‌گیری شده بین پایه‌های کار و استارت باید برابر با مجموع مقاومت‌های کار و مشترک و استارت و مشترک باشد. کوچکترین مقاومت مربوط به سیم‌پیچ کار است، و بزرگترین مقاومت مربوط به سیم‌پیچ استارت می‌باشد.
| اندازه‌گیری مقاومت (اهم) | نوع سیم‌پیچ | مقدار نسبی مقاومت |
| کوچکترین مقدار | سیم‌پیچ کار (رأیج و مشترک) | پایین‌ترین اهم |
| بزرگترین مقدار | سیم‌پیچ استارت (استارت و مشترک) | بالاترین اهم |
| مجموع دو مقدار | سیم‌پیچ کار و استارت | مجموع دو اهم بالا و پایین |
اگر مقادیر اندازه‌گیری شده با این قاعده جمع مطابقت داشته باشند و در محدوده مقاومت پلاک کمپرسور قرار گیرند، نشان‌دهنده سلامت الکتریکی سیم‌پیچ‌ها است.
گام سوم: تست اتصال بدنه (اتصال کوتاه به زمین)
این تست حیاتی برای تشخیص سوختن سیم‌پیچ و اتصال آن به بدنه فلزی کمپرسور انجام میشود. مولتی‌متر را در حالت تست اهم قرار داده و یک پروب را روی یکی از پایانه‌های سه‌گانه (مشترک، استارت یا کار) و پروب دیگر را روی بدنه فلزی کمپرسور قرار دهید. در حالت عادی و سالم، مولتی‌متر باید عددی بسیار بالا یا علامت بی‌نهایت (به معنای مدار باز) را نشان دهد. اگر مولتی‌متر مقاومت نزدیک به صفر یا کمتر از یک مقدار بسیار بزرگ را نشان دهد، به این معنی است که سیم‌پیچ به بدنه اتصال کرده و کمپرسور سوخته و باید تعویض شود.
تست قطعات جانبی مؤثر بر عملکرد کمپرسور
همانطور که قبلاً ذکر شد، خرابی قطعات جانبی می‌تواند علائمی مشابه خرابی کمپرسور ایجاد کند. بنابراین، قبل از اعلام قطعیت در مورد خرابی کمپرسور، تست دقیق این قطعات الزامی است.
نحوه تست تخصصی رله استارت و محافظ حرارتی (اُوِرلود)
رله استارت وظیفه دارد سیم‌پیچ استارت را در لحظه شروع به کار به مدار متصل و پس از آن قطع کند. محافظ حرارتی (اُوِرلود) نیز یک کلید ایمنی است که در صورت داغ شدن بیش از حد، مدار را قطع می‌کند. هر دو قطعه باید با مولتی‌متر در حالت تست پیوستگی (بازر یا بیزر) بررسی شوند. رله استارت و محافظ حرارتی باید در حالت سرد، پیوستگی (بوق یا مقاومت صفر) را نشان دهند. اگر پیوستگی وجود نداشته باشد، به این معنی است که قطعه خراب است و باید تعویض شود.
تست خازن (در مدل های دارای خازن) با مولتی متر
برخی از کمپرسورها، به خصوص کمپرسورهای با توان بالاتر، از یک خازن برای کمک به استارت اولیه یا بهبود کارکرد استفاده می‌کنند. برای تست خازن، مولتی‌متر باید قابلیت اندازه‌گیری ظرفیت خازن (برحسب میکروفاراد) را داشته باشد. ابتدا خازن را با روش ایمن تخلیه کرده و سپس ظرفیت اندازه‌گیری شده را با مقدار نامی درج شده روی بدنه خازن مقایسه کنید. اگر مقدار اندازه‌گیری شده اختلاف فاحشی با مقدار نامی (بیش از ده تا پانزده درصد) داشته باشد، خازن معیوب است و باید تعویض گردد.
تست عملکردی و مکانیکی کمپرسور
پس از اطمینان از سلامت الکتریکی سیم‌پیچ‌ها و قطعات جانبی، نوبت به تست توان مکانیکی و عملکردی کمپرسور می‌رسد. این تست‌ها عمدتاً توسط متخصصان انجام میشود.
تست استارت مستقیم کمپرسور
این تست باید صرفاً توسط تکنسین‌های آموزشدیده و با رعایت کامل نکات ایمنی انجام شود. در این روش، برق به طور مستقیم و موقت و با استفاده از یک کابل تست مخصوص، به پایه‌های کمپرسور وصل میشود تا عملکرد اولیه آن بررسی شود. این تست کمک می‌کند تا نقص‌های احتمالی در سیم‌کشی یا برد الکترونیکی یخچال حذف شده و صرفاً عملکرد کمپرسور مورد ارزیابی قرار گیرد. در صورت سلامت الکتریکی، اگر کمپرسور با استارت مستقیم روشن نشود، احتمال قفل مکانیکی یا ایراد شدید در روتور وجود دارد.
تست فشار (راندمان) کمپرسور در حالت کارکرد
تست فشار، راندمان مکانیکی کمپرسور را بررسی می‌کند. این کار با اتصال گیج‌های فشار تخصصی به خط مکش و خط دهش سیستم تبرید در حین کارکرد کمپرسور انجام میشود. یک کمپرسور سالم باید بتواند فشار لازم برای تقطیر (فشار بالا) و مکش کامل مبرد (فشار پایین) را در محدوده استاندارد حفظ کند. اگر کمپرسور روشن میشود اما فشار خروجی آن به اندازه کافی بالا نیست، نشان‌دهنده ضعف در سوپاپ‌ها یا نقص در فرآیند فشرده‌سازی است که معمولاً به دلیل فرسودگی داخلی رخ میدهد.
تست جریان مصرفی با انبر آمپر متر
یکی از ساده ترین و مؤثرترین روش های تست عملکردی، اندازه‌گیری جریان الکتریکی مصرفی توسط کمپرسور در حین کار است. انبر آمپرمتر را به دور یکی از سیم‌های ورودی برق کمپرسور بیندازید و جریان مصرفی را اندازه‌گیری کنید. این مقدار را باید با جریان نامی درج شده روی پلاک کمپرسور مقایسه کنید. جریان مصرفی بسیار بالا در لحظه استارت، می‌تواند نشان‌دهنده قفل مکانیکی باشد. همچنین، اگر جریان در حین کار کمتر از حد نامی باشد، می‌تواند نشان‌دهنده ضعف کمپرسور در فشرده‌سازی و کارکرد سبک‌تر از حد انتظار باشد.
نتیجه گیری
تشخیص دقیق سلامت کمپرسور با روش‌های تخصصی نحوه تست کمپرسور یخچال، یک فرآیند ضروری است که از تحمیل هزینه‌های سنگین تعویض بی‌دلیل جلوگیری می‌کند. با پیروی از مراحل عیب‌یابی که شامل تستهای الکتریکی (اهمگیری سیم‌پیچ‌ها و تست اتصال بدنه) و تستهای عملکردی (اندازه‌گیری جریان و تست فشار) است، می‌توان به طور قطع منبع اصلی نقص در سیستم سرمایشی را شناسایی کرد.
همواره به یاد داشته باشید که بسیاری از مشکلات عملکردی، ریشه در خرابی قطعات جانبی کم‌هزینه مانند رله استارت یا محافظ حرارتی دارند. بنابراین، هرگز تست این قطعات را نادیده نگیرید و فقط پس از اطمینان از سلامت آن‌ها، به سراغ تستهای پیچیده‌تر کمپرسور بروید.
از آنجا که تست کمپرسور مستلزم کار با جریان برق و اندازه‌گیری‌های فنی دقیق است، رعایت کامل نکات ایمنی مانند قطع برق و تخلیه خازن، امری غیرقابل مذاکره است. در صورت نداشتن تجربه کافی، هوشمندانه‌ترین تصمیم سپردن این فرآیند تخصصی به یک تعمیرکار مجرب است تا از آسیب‌های احتمالی به خود و دستگاه جلوگیری شود.
سوالات متداول (FAQ)
اگر اهم گیری سیم پیچ‌ها درست باشد اما کمپرسور روشن نشود مشکل کجاست؟
در این حالت، احتمالاً مشکل از قطعات الکتریکی جانبی است. اگر اهمگیری صحیح باشد اما کمپرسور استارت نخورد، باید رله استارت، محافظ حرارتی و در صورت وجود، خازن کمپرسور را به دقت بررسی و تست کنید. در صورت سلامت این قطعات، ممکن است قفل مکانیکی یا مشکل در سیم‌کشی اصلی برق وجود داشته باشد.
آیا میتوانم خودم کمپرسور را تست کنم؟
تستهای بصری و شنیداری (بررسی صدا و گرمای بدنه) را میتوانید انجام دهید، اما انجام تستهای الکتریکی (اهمگیری و تست استارت مستقیم) به دلیل خطر برقگرفتگی و نیاز به ابزارهای تخصصی، باید صرفاً توسط افراد متخصص و آموزشدیده انجام شود.
علائم قفل مکانیکی کمپرسور چیست؟
قفل مکانیکی زمانی رخ میدهد که قطعات داخلی موتور به دلیل اصطکاک بالا یا کمبود روغن از حرکت بازایستند. علامت اصلی آن، صدای کلیک مداوم (به دلیل فعال شدن محافظ حرارتی) و عدم توانایی موتور در حرکت، حتی پس از تعویض رله استارت، است. در این حالت، جریان استارت لحظهای بسیار بالا است.
آیا نشت گاز مبرد به کمپرسور آسیب میزند؟
نشت گاز مبرد (کمبود مبرد) باعث میشود کمپرسور برای تأمین سرمایش مورد نیاز، مدت زمان طولانیتر و به صورت مداوم کار کند. کارکرد طولانی مدت، کمپرسور را تحت فشار قرار داده و باعث داغ شدن بیش از حد و کاهش عمر مفید آن میشود.
آیا کمپرسور های اینورتر نیز تست اهم دارند؟
بله، کمپرسورهای اینورتر (که سه سیم ورودی دارند) نیز تست اهم دارند، اما روش تست آن‌ها متفاوت است. در این کمپرسورها، مقاومت بین هر سه سیم باید تقریباً برابر باشد. هرگونه اختلاف یا اتصال بدنه نشان‌دهنده خرابی است، اما عیب‌یابی برد اینورتر به دانش الکترونیک پیشرفته نیاز دارد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
میخواهید به بحث بپیوندید؟احساس رایگان برای کمک!