گاز مبرد فریون کاربرد و انواع آن در تهویه مطبوع

گاز مبرد فریون، کاربرد و انواع آنها در تهویه مطبوع چیست؟ گاز مبرد در دمای اتاق به حالت گاز است، اما وقتی فشرده و خنک می‌شود، تغییر حالت پیدا می‌کند و به صورت مایع درمی‌آید.

از ویژگی‌های قابل توجه گاز فریون بی‌رنگی، غیر قابل اشتعال بودن و بی بو بودن آن است. از مشخصات بارز گاز مبرد این است که اگر با رطوبت ترکیب شود، موجب خوردگی فلزات نخواهد شد. در این مقاله گاز مبرد فریون، کاربرد و انواع آنها در تهویه مطبوع را بررسی می‌کنیم.

آشنایی با گاز مبرد فریون

گاز مبرد فریون در دمای اتاق به صورت گاز اما در صورت فشرده و خنک شدن به شکل مایع در می‌آید. این مایع غیر قابل اشتعال است و کاملاً بی‌رنگ و بی‌بو می‌باشد. از مشخصات بارزی که گاز فریون دارد این است که اگر با رطوبت ترکیب شود، موجب خوردگی فلزات نخواهد شد.

گاز مبرد فریون بوی مشابه با بوی اتر دارد. از این گاز در برخی از پمپ‌های حرارتی و سیستم‌های تهویه مطبوع استفاده می‌کنند. پیش تر برای تهویه هوا در فریزرها و یخچال‌ها از گازهای فلوروکربن مانند آمونیاک، متیل کلراید، دی اکسید گوگرد یا پروپان استفاده می‌شد. این گازها قابل اشتعال و سمی بودند، به همین دلیل اثرات مخربی بر تغییرات آب و هوایی و تخریب لایه اوزون داشتند. در حال حاضر گاز مبرد فریون به علت بی‌ضرر بودن برای لایه اوزون و غیر سمی بودن جایگزین چنین گازهایی شدند.

انواع گاز مبرد فریون را به لحاظ کاربرد و ترکیبات به هفت دسته تقسیم بندی می‌کنند که عبارتند از

1. گاز مبرد آر ۱۱

این نوع گاز بی بو، بی‌رنگ، غیر قابل اشتعال و دارای بوی شیرینی است. در ترکیب این گاز تری کلروفلورومتان وجود دارد و می‌تواند در دمای اتاق به جوش بیاید. پیش تر به علت داشتن نقطه جوش بالا از این گاز در صنایعی مانند کمپرسورهای گریز از مرکز و برای شستشوی سیکل‌های ترکیبی در چیلرها و صنایع فوم سازی استفاده می‌شد، اما چون اثر مخرب بر روی لایه اوزون دارد، در حال حاضر موارد استفاده آن بسیار کاهش پیدا کرده است.

2. گاز مبرد r۱۲

این گاز کاربردهای متنوع و گسترده‌ای دارد، غیر قابل اشتعال و بدون بو است و به هیچ وجه خورنده نیست. نقطه جوش این نوع گاز مبرد در فشار اتمسفر ۷.۲۱ درجه فارنهایت می‌باشد. گاز فریون آر ۱۲ خواص ترمودینامیکی دارد و تولید کردن آن نسبت به دیگر گازهای مورب ارزان‌تر است و از آن در کمپرسورهای تسمه‌ای، خنک کاری فرایند چیلرهای سانترفیوژی بزرگ، سیستم تبرید با دمای پایین، متوسط و بالا و غیره استفاده می‌شود.

3. گاز مبرد آر ۲۲

این نوع گاز را با مشخصاتی مانند غیر قابل اشتعال بودن، بی‌آزار بودن، بدون اثرات اکسید کنندگی و غیر سمی بودن می‌شناسند که کاربرد زیادی جهت تهویه مطبوع دارد و در بسیاری از دستگاه‌های انجماد سریع از این نوع گاز به علت حفظ کردن حرارت دستگاه بین ۲۰ تا ۴۰ درجه فارنهایت استفاده می‌کنند.

با وجود استفاده گسترده و مزایایی که این نوع گاز دارد، به علت اثرات مخربی که بر روی محیط زیست و لایه اوزون دارد در حال حاضر استفاده از آن ممنوع است. نوع دیگری از گاز مبرد فریون یعنی R410A جایگزین آن می‌باشد. البته همچنان در تجهیزات خنک کننده این گاز مجاز است تا زمانی که ذخیره آن به پایان برسد.

4. گاز مبرد آر ۱۳۴

این گاز جایگزین دو نوع گاز مبرد فریون ۱۱ و ۱۲ شده است. گاز مبرد آر ۱۳۴ خاصیت ترمودینامیکی دارد، از هوا سنگین‌تر است، غیر سمی و غیر قابل اشتعال می‌باشد و جاذب رطوبت است. این گاز روغن مصنوعی پلی استر دارد که به هیچ وجه با روغن طبیعی ترکیب نخواهد شد، از طرفی برای لایه اوزون و زیست محیط نیز اثرات تخریبی ندارد.

این گاز به دلیل نقطه جوش پایین خود، قادر به جذب گرما از محیط اطراف است و به همین دلیل برای انتقال گرما از محیط گرم به محیط سرد مناسب است.

ایمنی در هنگام کار

گاز مبرد فریون یک گاز غیر قابل اشتعال است، اما می تواند در صورت استنشاق باعث آسیب شود. بنابراین، در هنگام کار با گاز فریون باید نکات ایمنی زیر را رعایت کرد:

• از ماسک و عینک ایمنی استفاده کنید.
• در مکانی با تهویه مناسب کار کنید.
• از نزدیک شدن به شعله های باز یا جرقه خودداری کنید.
• در صورت استنشاق گاز فریون، به هوای تازه بروید و به پزشک مراجعه کنید.
• گاز فریون یک ماده شیمیایی است که در صورت استفاده نادرست می تواند خطرناک باشد. بنابراین، مهم است که هنگام کار با گاز فریون، نکات ایمنی را رعایت کنید.

کاربردهای گاز فریون

• سیستم های تهویه مطبوع
• یخچال و فریزرها
• سیستم های سرمایش صنعتی
• سیستم های گرمایش از طریق هوا
• اسپری های هواشناسی

گاز فریون یک ماده ضروری در بسیاری از سیستم های تبرید و تهویه مطبوع است. این گاز به دلیل خواص منحصر به فرد خود، قادر به انتقال گرما از محیط گرم به محیط سرد است.

نتیجه‌ گیری

در این مقاله گاز مبرد فریون، کاربرد و انواع آنها در تهویه مطبوع را بررسی کردیم. گاز مبرد فریون انواع مختلفی دارد که نمونه‌هایی از آن را بررسی کردیم. جهت اطلاعات بیشتر در خصوص انواع گازهای مبرد فریون، کاربرد هر کدام از آنها و نقش این نوع گازها در تهویه مطبوع به سایت فریون گاز مراجعه کنید.